برای بررسی تفاوت لوله و تیوب که لوله داربست نیز شامل آن‌هاست، باید بگوییم که این دو از نظر کاربرد، ابعاد ساخت، جنس مواد سازنده ، روش‌های تولید، مقاومت‌پذیری و هم‌چنین قیمت‌گذاری باهم متفاوتند که در ادامه این مقاله‌ی رادمهر فولاد به بررسی آن به‌صورت جزئی‌تر خواهیم پرداخت.
از سری شباهت‌هایی که می‌توان در تیوب و لوله به آن اشاره کرد، این موضوع را می‌توان گفت که از هردو برای انتقال گاز و مایعات به کار گرفته می‌شود اما باید گفت که کاربری این دو در صنعت ساختمان‌سازی و مهندسی از هم تفکیک می‌شوند که می‌توان تفاوت عمده و چشم‌گیر این دو را در همین مورد دانست.
تفاوت جنس و روش ساخت
اکثر لوله‌ها از فولاد ، مس، آهن، PVC، CPVC و پلی‌اتیلن تشکیل شدهاند که البته انتخاب هریک، بستگی به شرایط دمایی و کاربرد دارد. در مورد تیوب‌ها نیز این نکته قابل توجه است که آن‌ها هم می‌توانند از همین مواد ساخته‌شوند اما به علت نیاز به مقاومت و دقت بالاتر در روند ساخت نیز از کیفیت بالاتری برخوردارند، هم‌چنین در روند ساخت از برنج و تیتانیوم هم استفاده می‌شود.
لوله‌ها و تیوب‌ها اکثرا با روش جوش دادن و یا بدون درز تولید می‌شوند اما باید گفت که لوله‌ها بیشتر از روش جوش دادن ساخته‌می‌شوند اما تیوب‌ها به دلیل نیاز به مقاومت بالاتر و دقیق بودن ابعادشان از روش بدون درز ساخته‌می‌شوند.
تفاوت ابعاد و شکل ظاهری
در خصوص ابعاد و اندازه‌گیری لوله‌ها، باید به این نکته اشاره شود که اساس اندازه‌گیری با ضخامت داخلی یا به نوعی قطر اسمی Nominal Diameter انجام می‌گیرد یعنی نسبت‌گیری نقش زیادی در اندازه‌گیری و ابعاد آن دارد. تفاوت تیوب در این مورد همان‌طور که از توضیحات بالا مشخص است براساس قطر خارجی یا اصطلاحا Outside Diameter موردبررسی قرار می‌گیرد، چرا که تلرانس یا همان نسبت کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین قطعات تیوب باید کم باشد به‌همین خاطر ظرافت بیشتری نسبت به لوله داربست فلزی دارد. لوله‌ها معمولاً به صورت مستقیم، صاف و بدون انحنا ساخته می‌شوند تا بتوانند سیالات را به صورت موثر و کارآمد انتقال دهند. در مقابل، تیوب‌ها می‌توانند دارای انحناهای خاص و استاندارد باشند که به آن‌ها امکان می‌دهد در کاربردهای خاص، مانند لوله‌های پیچشی در سیستم‌های هیدرولیکی، مورد استفاده قرار گیرند. پس در خرید لوله داربست و تیوب باید با دقت بیشتری عمل کرد.
تفاوت کاربردی
از مهم‌ترین تفاوتهای بین لوله و تیوب، کاربرد واستفاده متفاوت آن‌ها است. لوله‌ها عمدتاً برای انتقال مایعات و گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کاربرد می‌تواند شامل انتقال آب، نفت، گاز طبیعی، بخار و سایر سیالات در صنایع مختلف باشد. به عنوان مثال، لوله‌های فولادی در سیستم‌های آب و فاضلاب شهری، لوله‌های پلاستیکی در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان‌ها، و لوله‌های مسی در سیستم‌های گازرسانی موارد استفاده بالایی دارند. در مقابل، تیوب‌ها معمولاً در صنایع الکترونیک، ماشین‌آلات و تجهیزات پزشکی و هم‌چنین هوافضا استفاده می‌شوند. برخی از کاربردهای تیوب شامل لوله‌های پیچشی استفاده شده در کنترل‌کننده‌های هیدرولیکی، لوله‌های سرامیکی در لامپ‌های خلأ و لوله‌های شیشه‌ای در تجهیزات پزشکی به‌شمار می‌رود.
تفاوت قیمت
اختلاف قیمت بین لوله و تیوب به دلیل تفاوتهای اساسی در فرآیند تولید، مواد مورد استفاده، دقت در ابعاد و تلرانس‌ها، کاربردهای خاص و تجهیزات مورد نیاز است. لوله‌ها معمولاً از مواد پلیمری مانند PVC یا PE ساخته می‌شوند که هزینه آن‌ها نسبت به مواد ساخت تیوب‌ها مانند آلومینیوم یا مس پایین‌تر است. از طرفی فرآیند تولید تیوب شامل مراحل پیچیده‌تری مانند قالب‌گیری است.
در موارد بعدی باید گفت که حمل و نقل و نصب لوله‌ها معمولاً ساده‌تر و ارزان‌تر از تیوب‌ها برآورد می‌شود . پس لوله‌ها به دلیل فرآیندهای تولید ساده‌تر، مواد ارزان‌تر و کاربردهای عمومی، هزینه کمتری دارند. از سوی دیگر، تیوب‌ها به دلیل نیاز به دقت بالا، مواد با کیفیت‌تر، کاربردهای خاص و فرآیندهای تولید پیچیده‌تر، هزینه بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.البته نمی‌توان این مورد را که تولید انبوه لوله‌ها، مقیاس اقتصادی بیشتری دارد و باعث کاهش هزینه واحد می‌شود را نادیده گرفت.
تفاوت مقاومت‌پذیری
در مجموع، تیوب‌ها به دلیل دقت بالاتر در تولید و استفاده از مواد با کیفیت‌تر، توانایی تحمل فشار و دماهای بالاتری را نسبت به لوله‌ها دارند. تیوب‌های ساخته شده از مواد مقاوم به دما مانند تیتانیوم و فولاد برای کاربردهایی که نیاز به تحمل دماهای بسیار بالا دارند، کاربرد قابل توجهی دارند. تیوب‌ها به دلیل دقت بالاتر در تولید و کیفیت مواد، می‌توانند فشارهای بالاتری را نسبت به لوله‌های مشابه تحمل کنند. تیوب‌های بدون درز به ویژه برای تحمل فشارهای بالا در کاربردهای خاص مناسب هستند. اصل استفاده از تیوب‌ها در صنایع مهمی مثل هوافضا نیز دقیقا همین موضوع است. انتخاب بین لوله و تیوب بستگی به نیازهای خاص پروژه و شرایط عملیاتی دارد برای همین با توجه به توضیحات برای کاربردهایی که نیاز به تحمل فشار و دمای بالا و دقت در ابعاد دارند، تیوب‌ها گزینه مناسب‌تری هستند. اما برای کاربردهای عمومی‌تر و انتقال مایعات و گازها در شرایط فشار و دمای پایین تا متوسط، لوله‌ها می‌توانند گزینه مناسبی باشند.
مزایای استفاده از تیوب
- انتقال سیالات
- مقاومت در برابر خوردگی
- مقاومت در برابر فشار و دما
- نگهداری آسان
- انعطاف‌پذیری
- وزن کمتر نسبت به سایر روش‌ها
در آخر
در تهیه و انتخاب بین لوله و تیوب مانند خرید ناودانی با توجه به نیازهای خاص پروژه و کاربرد مورد نظر عمل می‌شود و باید با توجه به عوامل مختلف، انتخاب مناسبی انجام شود. در ادامه باید بگوییم هدف از بررسی تفاوت لوله و تیوب در این مقاله شناخت بیشتر پروفیل‌های صنعتی است که اگرچه ممکن است برخی از آن‌ها کاربرد آن‌چنانی در ابزارآلات ساختمان‌سازی نداشته باشند اما کم‌ترین فایده‌اش شناخت انواع پروفیل و کاربردشان است که با اطمینان بیشتر بتوان در بازارهای فروش به مذاکره پرداخت و با توجه به نیاز برآورد هزینه کرد.